آتش بازی رستم در چهارراه اشراق
این متن مخلوطی از نوشته های خودمه و اصل اطلاعات از گزارش آقای" علی صادقی" که درروزنامه همشهری 6 اردیبهشت امسال درباره رستم باغ چاپ شده، برداشت شده.
عنوان مقاله هست آتش بازی رستم در چهار راه اشراق! عکس رو هم امروز از در اصلی گرفتم، بقیه عکس ها رو هم از اول سالنامه ی زرتشیان اسکن کردم که با کلیک کردن نامشونو متوجه میشین که البته همشون درحوالی شهر یزد هستند..
از حدود 27 سال پیش ما ساکن منطقه تهران پارس شدیم، منطقه ای که بیشتر زرتشتی نشین بود ومن مدرسه ابتدایی و راهنماییمو تو مدارسی رقتیم که با کاشی هایی آبی " گفتار نیک، کردار نیک، پندار نیک" تزئین شده بود و قاعدتا همکلاسی های زرتشتی هم داشتیم. هر دو مدرسه ی ما مدارس پر جمعیت با حیاط بزرگ بودند. دبستان اسمش " استاد خدا بخش " بود که بعد ها به" سلمان فارسی "تغییر دادند ولی باز در کمال تعجب به همون اسم استاد برگشت و برای من همیشه سوال بود.
این متنی از گزارشیه در مورد باغ رستم که در ضلع جنوب شرقی فلکه دوم تهران پارس یا همون چهارراه اشراق واقع شده. شاید برای منکه تو اون محله بزرگ شدم جذاب تر باشه ولی متن حاوی نکات جالبی هست که برای شما هم جذابش می کنه.
رستم باغ
رستم باغ یک موقوفه است که در سال 1336 خورشیدی توسط ارباب رستم احداث شده و اکنون یک مدیر عامل دارد که به نام جهانگیر غیبی دارد که می گوید « هدف ارباب رستم از بنای ساختمان و باغ، اسکان تعدادی از زرتشتیان نیازمند بوده تا در کمال آرامش بتوانند آداب و رسوم خود را به جا بیاورند. رستم باغ نمونه ای از مجموعه هایی است که زرتشتیان در کشورهای هند و چین ساخته اند و ارباب رستم در سفر های خود به این کشورها با چنین باغ ها و بناهایی آشنا شد و پس از بازگشت به ایران تصمیم گرفت، چنین باغی را بنا نهد و پانزده ساختمان دو طبقه برای زرتشتیان دراین محل ساخت.»
باغی با 400 نفر جمعیت
این باغ اکنون 25 هزار متر مربع مساحت دارد و 93 خانوار با جمعیتی حدود 400 نفر در آن زندگی می کنند.
در سال های 36 و 37 که این بنا توسط ارباب رستم ساخته شد، در تهران پارس فقط زمینهای کشاورزی قرار داشت و از شهر دور بود و ساکنین این مکان برای عبادت ناگزیر بودند به معبدهای درون شهر رفت و آمد کنند.ارباب رستم تصمیم گرفت، معبدی در داخل باغ بسازد که بعدها به معبد آدریان معروف شد.
معبد آدریان
ساختمانی با نمای سنگ سفید و کنگره ای در بالای دیوار و چهار ستون که در جلوی در ورودی آن زیر طاقی قرار گرفته اند و سر ستون هایی سنگی که هر کدام چهار سر گاو دارند و گویی تمام وزن این ساختمان را به دوش می کشند. برای ورود به معبد باید کلاه به سر کرد، یک کلاه سفید و پارچه ای. می گویند بدون حجاب نباید وارد معبد شد. در محیطی که برای ما نا آشناست زنی با آرامش تمام عبادت می کند، از داخل معبد عکس هم نباید گرفت.
در قسمت شمالی « آدریان » اتاقی چهار گوش بنا شده که دیوار های آن تا ارتفاع 80سانتی متری بالا آمده اند و پس از دیوارها، شیشه های یکدست و ضخیم که دود آتش بر سینه آنها نشسته است تا سقف ادامه دارد. در اتاق ، یک ظرف مسی قرار دارد که که به آن مجمر می گویند، داخل مجمر کنده ای نیم سوخته و خاکستر بسیاری، از آتش به جای مانده و شعله ای باریک در میان ظرف، آتش را زنده نگه داشته است.
موبد زرتشتیان رستم باغ که بیش از 94 سال سن دارد و از زمان افتتاح « آدریان » در آنجا مشغول به راهنمایی و ارشاد هم کیشان خود بوده در حال خواندن اوستاست و هیچ توجهی به حضور ما نمی کند. رشیدی می گوید :ساکنین رستم باغ روزی پنج بار برای نماز خواندن به آنجا می آیند و رو به سوی آتش نماز می خوانند ، اما این نشانه آتش پرست بودن نیست بلکه ما خدای احد را می پرستیم و به لحاظ احترام به آ؛تش و به عنوان قبله روبه سوی آتش نماز می خوانیم.
زندگی در باغ
در میانه زمستان رستم باغ با انبوه درختان کاج سر سبز است، ده سال پیش یک چاه عمیق حفر شده است که آب باغ را تامین می کند. تا چند سال پیش آب مورد نیاز برای آبیاری درختان از یک قنات وارد آب انباری در بیرون رستم باغ می شد و از آنجا به داخل باغ می آمد. با ساختن ساختمان های بلند مرتبه این قنات خشک شد که به همت شهرداری منطقه 4 و دکار یگانگی یکی از زرتشتیان که هزینه حفر چاه را پرداخت کرد ، این اه حفر شد.
نظافت رستم باغ را باغبان به عهده دارد و ساکنین باغ برای تامین هزینه های رستم باغ اجاره اندکی می پردازند. آشغال ها را مامورین شهرداری بیرون می برند.
ارباب رستم کیست؟
می گویند: یکی از زرتشیان و زمین داران بزرگ تهران بود اما اولادی نداشت. این باغ را به خاطر اهداف خیر خواهانه برای استفاده زرتشتیان وقف کرد.در کنار این کار پسندیده، موقوفات دیگری نیز دارد از جمله دبستان دخترانه استاد خدابخش ( سلمان فارسی) و مدرسه راهنمایی عدل ( آرش) که البته چند سالی را به نام های مختلف گذراندند اما پس از تلاش های هیات مدیرموقوفات " رستم باغ" و با توجه به نیت خیر ارباب رستم این نام ها( آرش و استاد خدابخش) مجددا بر سر در این موقوفات حک شده است.
ارباب رستم 23 سال پیش در گذشت ولی با کمکی که به این مردم و هم کیشان خود کرد، هر روز و ه لحظه زنده است. به همین سبب هر ساله در سالروز درگذشت او مراسم خاصی با حضور زرتشیان در معبد آدریان برگزار می شود تا نشان دهد که " گفتار نیک، کردار نیک، پندار نیک" هنوز زنده است.
جالب است بدانید، در آیین زرتشت چیزی به نام وقف وجود ندارد اما پس از نفوذ اسلام در ایران این اصل و قاعده اسلامی در میان زرتشیان نیز رواج یافت.
یه چیزی که خیلی حرصم گرفت اینکه آموزش و پرورش آخه به چه دلیلی اومده مدارسی که وقف هستند رو نامشونو تغییر داده، این مدرسه عدل که همان آرش نام داشته قبلا مدرسه دخترانه نبوت بود که ما درس می خوندیم و الان هم به اسم پسرانه ی عدل و هر دوی اینها روبروی رستم باغ هستند.یعنی کار جالبی نبوده که اومدند اسم مکانیو که کسی وقف کرده تازه اونم نه به اسم خودش، برداشتند و تغییر نام اسلامی دادند.
البته استاد خدابخش مدتیه که به همین اسمه.
بیا تا جهان را به بد نسپریم
به کوشش همه دست نیکی بریم
نباشد همی نیک و بد پایدار
همان به که نیکی بود پایدار
شعر از سر در باغ برداشته شده.
